Europese Unie

Al sinds de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staat (EGKS) in 1952 is Nederland een voorloper geweest in Europese samenwerking. Dit heeft Nederland veel gebracht. SGP-jongeren staat daarom zowel binnen Nederland als binnen de Europa een positief-kritische houding richting de huidige Europese Unie (EU) voor. De EU is en was een middel om vrede, recht en welvaart op het Europese continent vorm te geven. Tegelijk moet de EU zich, volgens SGP-jongeren, niet ontwikkelen tot een federale staat, maar hoofdzakelijk een intergouvernementele organisatie zijn. Wanneer de vraag van soevereiniteitsoverdracht aan bod komt, moeten de toetsen van subsidiariteit en nationaal draagvlak leidend zijn.

Vanwege vier redenen acht SGP-Jongeren het bestaan van de EU wenselijk:

• Veiligheid. Juist de verschrikkingen van twee wereldoorlogen brachten Europese landen tot ongekende samenwerking. Samenwerking, het delen van gezamenlijke doelen en middelen blijft daarom nog steeds een cruciale factor in het voorkomen van (toekomstig) conflict.

• Vrije handel coördineren. Handel is voor een land als Nederland van essentieel belang. Het is dan ook een goede oplossing als de Europese landen samenwerken om binnen hun grondgebied onbelemmerd import en export toe te laten.

• Grensoverschrijdende uitdagingen aanpakken. Bepaalde zaken, als milieu en natuur, zijn niet op te lossen wanneer er geen internationaal samenwerkingsverband bestaat om eventuele problemen op te lossen of te voorkomen.

• Extern optreden. De landen van de Europese Unie hebben in veel zaken gemeenschappelijk belang. In deze gevallen is het van groot belang dat de EU als een machtige stem, die alle EU-landen vertegenwoordigd, meespreekt met internationale grootmachten als de VS, China en Rusland.

Christelijke politiek en de EU

Europa heeft christelijke wortels die ver in de tijd teruggaan. Het heeft Europa, en ook de EU, gevormd. Juist christelijke politici kunnen hierop wijzen, en (de waarde van) Bijbelse principes in Europese politiek terug laten komen. Dit doen zij vanuit de overtuiging dat het Evangelie zich niet door landsgrenzen laat tegenhouden – en daarmee de christelijke politiek ook niet. Juist op hoog politiek niveau heeft deze waardegedreven politiek een praktische uitwerking. Denk aan:

• Een realistische kijk op een bescheiden overheid;
• Gedifferentieerde samenwerking met respect voor diversiteit;
• Beschermen tegen (externe) dreiging zoals conflict of klimaatverandering;
• Het gezin als centrale eenheid in de samenleving;
• Zorg voor de verre naaste;
• Hulp voor het zwakke en ongeboren leven.

Ondanks de aanwezige problemen op het Europese continent is ook juist in het rijke Westen behoefte aan politiek geluid dat ook omkijkt naar anderen. Vanzelfsprekende welvaart en veiligheid is voor velen een utopie. Christelijke politici kunnen door de leidraad van ‘bouwen én bewaren’ een fris en onmisbaar geluid in de EU laten horen waarbij aan beide rechtgedaan wordt.

Verdragen en wetgeving

Europese Verdragen, die vaak zeer ingrijpend zijn voor EU-lidstaten, moeten standaard worden goedgekeurd door een tweederdemeerderheid van de Staten-Generaal in plaats van een gewone meerderheid. Hiermee wordt recht gedaan aan de bijzondere positie van de EU ten opzichte van andere internationale organisaties. Daarnaast moet elk verdrag niet meer voor onbepaalde tijd worden gesloten, maar voor een bepaalde tijd van 10 jaar. Na deze termijn volgt een evaluatie en wordt voor alle lidstaten gecontroleerd of zij voldoen aan de overeengekomen bepalingen in het verdrag. Wanneer dit niet het geval is, dreigt uitzetting of een officiële waarschuwing. In dit laatste geval dient elk jaar te worden gekeken of het lidstaat de doelstelling zal halen en of deze daar serieuze pogingen toe doet.

Uitvoering en handhaving van wetgeving

De EU is te bureaucratisch en te ondemocratisch. Transparantie en verantwoord geld uitgeven zijn vaak niet de sterkste punten van EU-organisaties. Dit moet snel verbeterd worden. Dit hangt samen met het verantwoord besteden van de vele subsidies die door de EU verstrekt worden. Transparantie moet echter ook betracht worden door de lidstaten. Bij het creëren van nieuwe wetgeving moet vroegtijdig gecommuniceerd worden, zeker wanneer de wetgeving impact gaat hebben op (grote delen van) de bevolking. Transparantie is tenslotte ook noodzakelijk om vroegtijdig zicht te krijgen op regeldruk: eenmaal aangenomen wetgeving moet ook uitvoerbaar zijn.

Europees Parlement

Het is de taak voor nationale parlementen om wet- en regelgeving te maken en te controleren. Binnen de EU heeft het Europees Parlement (EP) een controletaak. Vanwege de toegenomen hoeveelheid maar ook complexiteit van regelgeving wordt deze taak ook belangrijker. Het EP vervult daarnaast ook een belangrijke democratische functie door legitimatie. In een snel globaliserende wereld is het cruciaal dat de stem van de burger gehoord blijft.

We zijn voor meer betrokkenheid van nationale parlementen bij Europese besluitvorming. De Tweede Kamer stelt zich bijvoorbeeld teveel op afstand. Teveel wordt aan ministers en ambtenaren overgelaten. Hiertoe moet vanuit de overheid ook meer aan gedaan worden door een jaarlijkse verantwoording van de genomen (belangrijkste) besluiten die zijn genomen in Europees verband.Verdere versteviging van de positie van het EP, bijvoorbeeld door een initiatiefrecht, moet dan ook pas mogelijk zijn als ook de positie van nationale parlementen verstevigd is.Het ‘verhuiscircus’ waarbij het Europees Parlement om de maand wisselt tussen Brussel en Straatsburg moet zo snel mogelijk afgeschaft worden.

Europese Commissie

De rol van de Europese Commissie (EC) dient ook te wijzigen. Dit instituut mag zich niet primair richten op het opstellen van wetten, maar moet ook de Europese regelgeving uitvoeren. Uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van EU-wetgeving wordt steeds belangrijker, de EC moet zich daar meer op toeleggen. Ook hier is het vereiste van transparantie belangrijk. Net zo goed als voor de Nederlandse overheid geldt dat verantwoord met belastinggeld omgegaan moet worden.

Raad van de Europese Unie

Alle lidstaten moeten via de Raad van de Europese Unie een belangrijke stem behouden, waarbij er sprake is van een balans tussen grote en kleine lidstaten. Regeringen van lidstaten moeten verantwoording afleggen van hun handelen in deze Raad aan de nationale parlementen. Op gebieden waar unanimiteit vereist is moet een eventueel veto van een lidstaat gerespecteerd worden. Tegelijkertijd mag een veto niet ingezet worden als machtsmiddel om nationale concessies af te dwingen.

Toekomst van de EU

Kritiek op de Europese Unie betekent niet hetzelfde als ‘uit de EU willen’. SGP-jongeren wil de discussie over de toekomst van de Europese Unie feitelijk houden, waarbij we geen opties uit willen sluiten. De illegale Russische invasie van Oekraïne laat zien hoe snel toetreding relevant kan worden. Datzelfde geldt ook voor een uittreding. Tegelijkertijd moet kritiek mogelijk zijn waar dat gerechtvaardigd is. Om niet wereldvreemd te worden moet juist de EU open staan voor constructieve kritiek. SGP-jongeren is er daarbij van overtuigt dat ook de EU niet perfect zal worden. Maar tegelijkertijd blijft SGP-jongeren met een gezonde rusteloosheid bewust van de gegeven verantwoordelijkheid richting de naaste. Uiteindelijk staan voor SGP-jongeren de doelen van christelijke politiek centraal. Optreden binnen de EU moet dan ook geen utopisch streven naar een paradijs op aarde of een wereldse machtsstrijd zijn, maar is een unieke kans om Bijbelse principes verder in de praktijk te brengen en het goede te zoeken voor iedereen.