'Veestapel zal 30 procent krimpen’, kopte de NOS naar aanleiding van de formatiedocumenten die het kabinet recent heeft vrijgegeven (1). Uit cijfers van het PBL blijkt dat de plannen die momenteel op tafel liggen om de stikstofproblemen tegen te gaan, flinke invloed hebben op de veestapel (2). Hoewel door modelonzekerheden de exacte percentages niet op een presenteerblaadje gegeven kunnen worden, blijkt uit de doorrekeningen dat dit in alle gevallen minstens 30% procent krimp gaat betekenen. Op welke scenario's zijn deze getallen gebaseerd en wat betekent dit voor de toekomst van de boeren?

De maatregelen

Het kabinet is al langer bezig met beleidsontwikkeling voor stikstofreductie, waarbij effecten op de veestapel niet werden uitgesloten. Echter ontbrak het altijd aan concrete maatregelen en effecten waren niet bekend. Nu zijn er cijfers naar buiten gekomen van de doorrekening van twee beleidspakketten door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Variant A betreft een gebiedsgerichte, integrale aanpak, waarmee zowel de stikstof- als natuurcrisis worden aangepakt. Dit is erg belangrijk, omdat er lokaal veel verschillen bestaan met betrekking tot stikstofuitstoot, biodiversiteit en drinkwaterkwaliteit. Deze aanpak kost de overheid echter meer geld in vergelijking met variant B. Daarin wordt vooral gefocust op stikstofreductie en is er geen sprake van ondersteunende maatregelen voor boeren. SGP-jongeren vindt variant B daarom geen serieuze optie en pleit voor een integrale aanpak waarin ook naar de boer gekeken wordt.

Opkoopregelingen

Als we meer van een afstand naar beide varianten kijken, valt het op hoe groot de plaats van opkoopregelingen is. De 30 procent krimp komt vooral voort uit het reduceren van het aantal bedrijven. Het is niet verkeerd om wet- en regelgeving soepeler te maken voor boeren die toch al willen stoppen, maar gedwongen onteigening is onaanvaardbaar. Kwantiteit moet namelijk niet de boventoon voeren. Er moet gekeken worden naar kwaliteit en dat sluit een grote hoeveelheid vee niet direct uit. Daarom vinden wij dat het kabinet meer nadruk moet leggen op innovatie en duurzame initiatieven binnen de sector dan op opkoping en onteigening. Het kabinet moet ontwikkeling en innovatie tijd en geld geven, zodat boeren kunnen omschakelen naar milieuvriendelijke alternatieven.

Eerste berekeningen van het CBS laten zien dat andere maatregelen dan inkrimping van de veestapel effect hebben. Zo blijkt dat de huidige veestapel onder de gestelde stikstof- en fosfaatplafonds blijft; dit in tegenstelling tot de jaren daarvoor (3). Het moet dus niet vooral gaan om kwantiteit, maar om kwaliteit. Overhaaste implementatie van allerlei maatregelen om onrealistische doelstellingen, per wet vastgelegd, te bereiken, kan leiden tot ongewenste neveneffecten, zoals directe inkrimping van veehouderij in Nederland. We roepen het kabinet daarom op om de juiste focus te behouden en zich niet blind te staren op de hoeveelheid vee.

Niet alleen…

De landbouwsector is een belangrijke speler binnen de stikstofcrisis en moet daar ook zijn steentje aan bijdragen. Toch zorgen ook andere factoren, zoals voedselverspilling, bouw en mobiliteit, voor stikstofuitstoot. Bovendien blijkt uit recent Belgisch onderzoek dat bijvoorbeeld honden verantwoordelijk zijn voor ruim 30 procent van de stikstofdepositie in natuurgebieden (4). Het is in het belang van iedereen dat er stikstofruimte wordt gecreëerd, maar dit moet niet alleen ten koste gaan van de agrarische sector. Boeren, verantwoordelijk voor ons voedsel, moeten toekomstperspectief krijgen. Van het kabinet verwachten wij bemoediging in plaats van ontmoediging voor mensen die al jarenlang te maken hebben met onzekerheid en wisselende beleidsvoering. Dit trekt sporen in de sector maar ook in het persoonlijk leven van boeren (5). SGP-jongeren pleit daarom voor een houdbare en zekere toekomst voor boeren mét vee.