Op 24 februari viel Rusland Oekraïne binnen. De energieprijzen stegen direct, maar wat onderbelicht is gebleven zijn de gevolgen voor onze voedselzekerheid. Oekraïne en Rusland zijn belangrijke exporteurs van landbouwproducten, in het bijzonder graan. In Europa zullen hierdoor de prijzen stijgen en in Afrika zullen de tekorten zich vooral uiten in grote honger. SGP-jongeren vraagt aandacht voor de desastreuze gevolgen van de oorlog in Oekraïne op het gebied van voedselzekerheid in Europa en de rest van de wereld.

De situatie

Europa is de laatste jaren aan het afschalen met de productie van landbouwproducten en daarin is Nederland al koploper. Dat komt door ondoordachte klimaatmaatregelen zoals de Green Deal van Frans Timmermans, waarin de Farm to Fork-strategy een belangrijke rol speelt. Deze strategie zorgt voor een productieafname van 10 tot 20 procent. Zo zijn we in Europa voor onze voedselvoorziening steeds meer afhankelijk van import uit anderen landen: 40 procent van het graan dat wij in Nederland consumeren komt bijvoorbeeld uit Oekraïne. Omdat Oekraïne dit jaar vrijwel niets zal produceren, valt onze minimale voedselzekerheid weg en zal er voor sommige producenten schaarste ontstaan. Hierdoor stijgen de prijzen van bijvoorbeeld aan brood, eieren, vlees en zuivel.

Hoe komt het dat de oorlog tussen Oekraïne en Rusland ook invloed heeft op dierlijke producten als eieren, vlees en zuivel? Er is op dit moment al schaarste van granen in Europa doordat de voorraden uit Oekraïne wegvallen. Om ons tekort aan menselijke consumptie en veevoer op te vullen, worden nu de graanvoorraden elders op de wereld opgekocht in bijvoorbeeld Afrika. Binnen de veehouderij wordt er veel gebruik gemaakt van mindere kwaliteit tarwe in het veevoer, namelijk krachtvoer. Hierdoor kunnen koeien efficiënter produceren, kippen eieren leggen en varkens ons voorzien van spek op de pannenkoek. Wanneer het voedsel van ons vee duurder wordt, zal hun productie ook duurder worden. Daarnaast zal ook vis duurder worden: de energieprijzen stijgen, waardoor het voor vissers niet meer rendabel is om uit te varen.

De gevolgen

Voor Europa en Nederland zal dit niet zomaar grote gevolgen hebben, omdat wij genoeg geld hebben om graan uit bijvoorbeeld Afrika op te kopen. Hierdoor wordt ons voedsel wel duurder, maar het blijft beschikbaar. Tegelijkertijd betekent dat wel dat in deze crisis vooral wéér Afrika de dupe zal zijn. De hongersnood die de laatste jaren door de coronacrisis al enorm is gestegen, zal alleen nog maar verder toenemen ten koste van onze voedselwensen. En dat niet alleen: Afrika zal daarnaast nog gevoeliger worden voor inmengingen vanuit China en Rusland, die op dit continent al zeer actief zijn om hun invloed uit te oefenen.

De oplossing

SGP-jongeren vindt dit geen goede gang van zaken. Het is triest als onze naasten moeten verhongeren om onze luxe manier van omgang met voedsel. Dit kan en moet anders! Daarom zullen we ten eerste naar onze eigen voedselgewoontes moeten kijken: er wordt in Nederland jaarlijks 34 kilo van het beschikbare voedsel per huishouden per jaar weggegooid, in het bijzonder brood en zuivel. Het is van belang dat we verantwoordelijk omgaan met dat wat wij van God krijgen.

Daarnaast roept SGP-jongeren de Nederlandse overheid op tot een aantal vergaande maatregelen waar deze verschrikkelijke situatie om vraagt. Ten eerste moet de regering stimuleren om meer tarwe in te zaaien nu het nog kan: over drie weken is het te laat! Braakliggende gronden en natuurgebieden die niet goed beheerd worden door natuurorganisaties kunnen (tijdelijk) terug de landbouw in, waar beter voor de grond gezorgd wordt zodat daar ook opbrengst is. Ook zou de regelgeving rondom mest (tijdelijk) kunnen worden aangepast, zodat bijvoorbeeld pluimveemest mee kan tellen als kunstmest en wij daardoor minder afhankelijk zijn van Rusland. Kunstmest komt op dit moment voornamelijk uit Rusland en kost enorm veel gas om te produceren. Pluimveemest daarentegen is in Nederland in overvloed: zo wordt er nu een derde van de pluimveemest verbrand.

Uiteindelijk wordt er ook een verantwoordelijkheid gevraagd van de rest van de wereld, namelijk dat wij niet ten koste van andere continenten overconsumeren. SGP-jongeren juicht het noodhulpprogramma van 330 miljoen euro voor Oekraïne van de Europese Unie toe, maar vraagt zich wel af hoe dit Afrika gaat helpen. Ook is het belangrijk dat wereldleiders zich gaan inzetten op de-escalatie.

Bovendien roept SGP-jongeren tot gebed voor deze precaire situatie. Wij stellen ons vertrouwen in God die heerser is over alle dingen en zingen mee met Psalm 33 vers 20-22: “Onze ziel verbeidt den HEERE; Hij is onze Hulp en ons Schild. Want ons hart is in Hem verblijd, omdat wij op den Naam Zijner heiligheid vertrouwen. Uw goedertierenheid, HEERE! zij over ons; gelijk als wij op U hopen.”