Enkele weken geleden heeft demissionair Minister voor Langdurige Zorg, Conny Helder, een brief geschreven aan de Tweede Kamer, waarin zij vermeldt dat er in de toekomst een aanhoudend en groeiend tekort aan zorgpersoneel zal ontstaan. Vooral na 2026 zullen deze tekorten verder oplopen, met een verwachting van bijna 138.000 ontbrekende werknemers in de zorg in 2031. De ouderenzorg zal hier het zwaarst door getroffen worden. Met een stijgende zorgvraag en minder werknemers in de zorg, loopt Nederland het risico dat de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg onder druk komen te staan. SGP-jongeren vindt dit een zorgelijke ontwikkeling, omdat iedereen recht heeft op goede zorg.

Situatie bij Lelie Zorggroep

Diverse factoren dragen bij aan de tekorten in het zorgpersoneel en de daardoor verhoogde werkdruk. Om hier een duidelijker beeld van te krijgen, bezocht SGP-jongeren Lelie Zorggroep. Deze christelijke zorgorganisatie, met 5000 medewerkers en vrijwilligers, is actief door heel Nederland en heeft meerdere verpleeghuizen onder haar hoede. Marco-Jan Bax, hoofd van de afdeling personeelszaken, geeft ons inzicht in de toenemende vraag naar en druk op het zorgpersoneel. Het lukt Lelie Zorggroep nog steeds om meer zorgmedewerkers aan te nemen dan dat er weggaan. Vergrijzing en het ouder worden van het huidige personeel creëren echter wel een lastige balans tussen vraag en aanbod. "Voor vijf vacatures in de zorg in Nederland is er maar één sollicitant," merkt Bax op.

Waardering van personeel

Zowel Bax als de teamleidster van Riederborgh benadrukken dat werknemers passie voor de cliënt moeten hebben. De zorgverlening is zowel fysiek als mentaal uitdagend en vereist een hoge mate van professionaliteit. Vertrek bij Riederborgh is volgens de teamleidster zelden vanwege het salaris, maar veelal omdat medewerkers een nieuwe uitdaging zoeken of moeite hebben het werk te combineren met hun gezinsleven.

De teamleidster benadrukt het belang van aandacht, eerlijkheid en openheid om medewerkers te binden aan een organisatie. Lelie Zorggroep toont op verschillende manieren waardering voor het zorgpersoneel, bijvoorbeeld met een presentje op de Dag van de Zorg of door middel van de campagne Werken met Waardering. "Als mensen zich op hun gemak en gewaardeerd voelen, blijven ze langer en kunnen ze zich richten op de cliënten die zij verzorgen," zegt Bax.

Rol van de overheid

Op politiek niveau kan een grote bijdrage geleverd worden aan de oplossing van de personeelstekorten in de zorg. SGP-jongeren vindt het belangrijk dat de kwaliteit van de zorg hoog blijft en de werkdruk beheersbaar moet zijn. Gelukkig betekent de verlengde CAO die recent is gesloten, een extra salarisverhoging voor de zorgmedewerkers. De overheid dient echter voor de financiering van deze salarisverhoging meer budget vrij te maken voor de zorgorganisaties, vertelt Bax. Recent werd bekend dat er verder wordt bezuinigd op de ouderenzorg. SGP-jongeren vreest dat dit de kwaliteit van zorg zal laten dalen en de werkdruk zal verhogen. De overheid dient juist meer geld vrij te maken voor de zorg, of geldstromen slimmer te herverdelen zodat ze bij de meest essentiële onderdelen van de zorg terecht komen.

Maatschappelijke betrokkenheid

Daarnaast benadrukt Bax dat het oplossen van de personeelstekorten in de zorg een bredere maatschappelijke kwestie is en niet alleen op de schouders van de overheid en zorgorganisaties moet rusten. Hij gelooft in een samenleving waarin solidariteit centraal staat. Zo dienen kerken en andere maatschappelijke organisaties een belangrijke rol te krijgen in het leveren en ondersteunen van zorg aan ouderen en kwetsbare burgers, zoals het bieden van emotionele of praktische hulp. Door zorg een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid te maken, kan de druk op het zorgpersoneel worden verminderd. De oplossingen die aangedragen worden vanuit de praktijk verdienen volgens SGP-jongeren bijzondere aandacht. Daarnaast is zij van mening dat de problematiek een diepe doordenking vraagt.

Reflectie op zorg en individuele verantwoordelijkheid

De beschaving van een maatschappij is af te lezen aan hoe goed zij voor haar kwetsbaren zorgt. De weg naar een oplossing vraagt allereerst om reflectie van ons eigen handelen. Welke prioriteit heeft de zorg in de maatschappij? Leren nieuwe generaties dat welvaart niet ten koste mag gaan van welzijn? Hoe besteden in het bijzonder christelijke jongeren hun vrije tijd?

Vanuit christelijk oogpunt is de zorg voor de ouderen een liefdevolle plicht, zoals de apostel Paulus schrijft: ‘Eert uw vader en moeder (hetwelk het eerste gebod is met een belofte), opdat het u welga, en dat gij lang leeft op de aarde’ (Efeze 6: 2,3). Naastenliefde staat centraal, maar is dat alleen de theorie of ook zichtbaar in de praktijk? Er is een verandering van denken nodig, ertoe leidend dat de zorg weer op waarde geschat wordt.

Naast de genoemde (deel)oplossingen moet er structureel meer aandacht komen voor preventie. Leefstijlaanpassing en gedragsverandering zorgen voor verbetering van de volksgezondheid en drukverlichting in de zorg. Daarnaast moet er meer aandacht en waardering zijn voor mantelzorg.

Tot slot mogen we niet alleen naar de overheid kijken, alsof we zelf niet in staat zijn om iets te doen. Elk individu in de samenleving heeft de verantwoordelijkheid om dienstbaar te zijn in zijn of haar omgeving. Dat kan laagdrempelig beginnen, bijvoorbeeld door het doen van vrijwilligerswerk. Het zijn grote dingen, die klein lijken te zijn: een helpende hand, een luisterend oor, waarin we omzien naar elkaar.